توضیحات
معرفی کتاب گامبی وزیر اثر والتر تویس
گامبی وزیر در نگاه کلی شاید یک رمان درخشان و پر جایزه نباشد اما، نوشته شدن و انتشار آن در سال ۱۹۸۳ یعنی دقیقاً زمانی که هنوز مسابقات شطرنج بهصورت کاملاً جدی و در سطح بینالمللی برگزار میشد و درحالیکه جو بردوباخت در این بازی مابین کشورهای امریکا و روسیه، بهصورت جنگ سردی میانشان بهحساب میآمد، منتشر شدن کتابی که قهرمان شطرنجش زن بود و در این مسیر تمامی مردانی که رقیبش بودند را یکی یکی کنار میزد، خودش جای تأمل و تفکر دارد.
دربارهی کتاب گامبی وزیر، نوشتهی والتر تویس
در فرایند خواندن این کتاب، که در سال ۱۹۸۳ نوشته شده، خواننده با تمامی مشکلات روحی و شخصی فرد اصلی کتاب به نام الیزابت آشنا میشود. تویس برای تشریح این مشکلات به زیبایی و ظرافت از رنگها استفاده میکند بهطوریکه خواننده در توصیفات بعدی هم متوجه فضای حاکم بر احوالات نفر اول کتاب میشود.
دیالوگهای بین افراد طوری تنظیمشده که شخصیت هر فرد در بین کلمات حفظ میشود. بهطورکلی نویسنده آنقدر ماهرانه داستان را به رشته تحریر درآورده است که مینی سریال ساختهشده از آن نیز بسیار خوشساخت است.
در هر فصل از کتاب و در کنار هر اتفاقی که برای شخصیت اول کتاب رخ میدهد، نویسنده عقبگردی به گذشته و دوران کودکی الیزابت دارد تا خواننده کودکی سخت و علت روان پریشان او را فراموش نکند.
خلاصهی کتاب گامبی وزیر
هرگز حتی فکرش را هم نمیکنیم که یک اتفاق هرچقدر ناخوشایند، چقدر میتواند مسیر زندگی ما را تغییر دهد. کتاب گامبی وزیر در چهارده فصل زندگی شخصیتی تخیلی را در زمان و مکان و حتی اتفاقات واقعی به تصویر میکشد. دختری به نام الیزابت که در یک تصادف رانندگی مادرش را از دست میدهد و به یتیمخانه میرود. درامی غمانگیز که میتواند آینده یک دختر را تاریکتر از آنچه هست کند. اما داستان با یک دیدار اتفاقی در انباری بهکل عوضشده و الیزابت با آیندهی حرفهای خودش و با آنچه که نبوغ او را به تصویر میکشد آشنا میکند. شطرنج!
الیزابت در طول داستان گامبی وزیر تلاش میکند با وجود مشکلات روحی و اعتیاد به داروهای آرامبخش، در مسیر شکست رقبای مرد قدم بگذارد و در فضایی مردانه به دنبال موفقیت و پیروزی است. الیزابت درحالیکه شخصیتی سست و روانی بیمار دارد در تمامی مسابقات و میان عموم مردم خودش را استوار و محکم و دارایی روحیهای قوی نشان میدهد. در پایان نیز الیزابت با عواقب سرکوب مشکلات روانش مواجه میشود و پشت سر گذاشتن مسیری سخت و دشوار با معنای واقعی زندگی روبهرو میشود..
دربارهی والتر تویس، نویسندهی کتاب گامبی وزیر
والتر تویس که یک نویسندهی آمریکایی است یک سال بعد از انتشار کتاب گامبی وزیر یعنی در سال ۱۹۸۴ از دنیا رفت. وی از سن ۱۱ سالگی به کتابهای علمی و تخیلی علاقهمند بود و در دورانی که در دبیرستان تدریس میکرد به نوشتن داستانهای کوتاه برای نشریات مختلف اقدام کرد.
والتر تویس از آن دسته نویسندگانی بود که در زمان حیاتش هیچگاه آنطور که شایستهی تقدیر و شناخته شدن بود شناخته نشد و هرگز نامش در بین بهترین نویسندگان معاصر قرار نگرفت. اما قلم بینظیر نویسنده بهگونهای وقایع را به تصویر میکشد و از عناصر طبیعی مانند خورشید در توصیفاتش استفاده میکند که خواننده خود را در لحظهلحظهی اتفاقات کتاب گامبی وزیر، در کنار شخصیت الیزابت گذاشته و در تمامی دوران غم و شادی، پیروزی و شکست با او همدردی میکند.
به همین علت هم در سال ۲۰۲۰ سریال ۷ قسمتیای با همین نام با اقتباس از کتاب پخش شد و مجدد این کتاب مورد اقبال عمومی قرار گرفت. بیلیارد باز، اولین رمان وی، در سال ۱۹۵۹ و پس از آن، رمان مردی که به زمین سقوط کرد در سال ۱۹۶۳ چاپ شد. از باقی آثار او میتوان به مجموعهی داستانی دور از خانه (۱۹۸۱)، مرغ مینا (۱۹۸۰)، قدمها خورشید (۱۹۸۳) و رنگ پول (۱۹۸۴) که ادامهی بیلیارد باز است اشاره کرد.
ترجمهی کتاب گامبی وزیر به زبان فارسی
کتاب گامبی وزیر سال ۹۹ توسط مهسا صباغی به فارسی ترجمهشده است. این ترجمه بسیار روان و خوانا بوده و انتشارات آذرباد آن را منتشر کرده است. مترجم دربارهی ترجمهی این کتاب و استفاده از واژه وزیر گفت: نام اصلی این کتاب queen’s gambit، به معنی گامبی ملکه است که یک حرکت شطرنج بهحساب میآید. اما به دلیل قدمت بازی شطرنج و سرمنشأ شرقی آن و به علت تفاوت در نامگذاری مهرههای بازی، بهجای ملکه از وزیر استفاده کردم. البته که دلیل نامگذاری این کتاب با روایت آن و دوران تاریخی نوشته شدن آن کاملاً هماهنگ و هم مسیر است.
بخشی از کتاب گامبی وزیر
بث خبر مرگ مادرش را از زنی که توی دستش یک کلیپ بورد داشت، شنید. روز بعد عکس او توی روزنامه هرالد-لید چاپ شد. عکس توی ایوان خانه خاکستریرنگی که توی خیابان میپل وود درایو قرار داشت؛ گرفتهشده بود و بث را با پیراهن کتان سادهای نشان میداد. حتی آن موقع هم ظاهر کاملاً سادهای داشت.
زیر عکس نوشتهشده بود: «الیزابت هارمن، کودکی که در تصادف زنجیرهای دیروز در جاده نیوسرکل یتیم شد و حال آیندهای نامعلوم در انتظار اوست. الیزابت هشت ساله طی این حادثه خانوادهاش را از دست داد؛ حادثهای که دو کشته و چندین زخمی برجای گذاشت. این کودک که در آن زمان در خانه تنها بوده، مدت کوتاهی پس از گرفته شدن این عکس از تصادف مطلع شد. مسئولین میگویند که از او بهخوبی مراقبت خواهد شد.»
میتوانست شبها فقط یک قرص بخورد و دیگری را ذخیره کند. بث قرصهای اضافه را توی جامسواکیاش میگذاشت؛ جایی که هیچکس هرگز داخلش را نگاه نمیکرد. فقط کافی بود بعد از استفاده از مسواک تا جایی که میتوانست آن را با دستمالکاغذی خشک کند. یا اینکه اصلاً از آن استفاده نکند و دندانش را با مالیدن انگشت تمیز کند. آن شب برای اولین بار همزمان سه قرص را یکی پس از دیگری بلعید.
از جلوی سر تا پشت گردنش سوزن سوزن شد. او چیز مهمی را کشف کرده بود. درحالیکه با پیژامه آبیرنگ و رو رفتهاش توی تختش در بدترین قسمت خوابگاه دختران دراز کشیده بود. اجازه داد آن گرما تمام وجودش را پر کند. تخت او روبهروی درب راهرو و کنار دستشویی قرار داشت. مشکلات زندگیاش برطرف شده بود: او مهرههای شطرنج را دیگر میشناخت و میدانست چگونه حرکت میکنند و گرفته میشوند. همچنین یاد گرفته بود چگونه با قرصهای یتیمخانه احساس خوبی توی دلش و مفاصل دردناک دستوپاهایش ایجاد کند.
رمان گامبی وزیر روایت جذابی از زندگی دختری شطرنج باز است که علاوه بر صفحه شطرنج باید بحرانهای زندگیاش را نیز کیش و مات کند. با این حال رمان گامبی وزیر شهرت خود را وامدار مینی سریالی است که از آن اقتباس شد و به نام The queen’s gambit به کارگردانی اسکات فرانک از شبکه نت فلیکس آمریکا به نمایش درآمد.
با وجود سپری شدن یک سال پس از پخش سریال گامبی وزیر، هنوز هم تب این سریال فروکش نکرده است. با وجود موفقیت سریال اقتباسی از کتاب همچنان رمان گامبی وزیر اهمیت و جذابیتهای خاص خود را دارد. داستان گامبی وزیر، موفقترین اثر والتر تویس آمریکایی است که پیش از این هم از آثار او فیلمهایی اقتباس شده بودند.
نگاهی کوتاه به داستان گامبی وزیر
گامبی وزیر روایت زندگی دختری نابغه در بازی شطرنج است. الیزابت هارمون دختری یتیم است که در کودکی به بازی جادویی شطرنج علاقمند میشود و سرنوشت او در آینده با این ورزش فکری گره میخورد. بر خلاف تصور قرار نیست با داستانی کسل کننده درباره صفحه ای با ۶۴ خانه سیاه و سفید مواجه شویم. الیزابت دختری است که باید هم زمان در دو جبهه به نبرد مشغول باشد.
از یک سو برای پیروزی در شطرنج مبازره کند و از سوی دیگر باید بر چالشهای دشوار وابستگی به الکل و قرصهای آرامبخش و همچنین بر نابسامانیهای زندگی خصوصیاش پیروز شود. علاوه بر اینها شطرنج در دوران زندگی الیزابت با سیاست و تقابل دو قدرت سیاسی جهان یعنی شوروی و آمریکا عجین شده است و الیزابت را چه در زندگی شخصی و چه در زندگی حرفهای به سوژه ای برای رسانهها و سیاستمدارن تبدیل میکند.
ناگفته هایی خواندنی درباره کتاب گامبی وزیر
-
کشف آنیما و آنیموس:
الیزابت هارمون همان آنیمای درونی والتر تویس است. آنیما و آنیموس الگوی پیشنهادی توسط کارل گوستاو یونگ روانشناس بزرگ قرن بیستم است که معتقد بود هر فردی در ضمیر ناخودآگاه خود یک شخصیت با جنس مخالف دارد و شخصیت پنهان زن در یک مرد را آنیما اسم گذاری کرد. جالب است که والتر تویس مانند مخلوق خود الیزابت هارمون به الکل و روان گردانها گرفتار است و به شطرنج نیز علاقه دارد. این نکته میتواند این حدس را تقویت کند که الیزابت هارمون جلوهای از آنیمای درونی نویسنده است.
-
داستان گامبی وزیر واقعی نیست!
احتمالا شما هم بعد از دیدن سریال و یا خواندن کتاب دست به دامن گوگل شدهاید تا الیزابت هارمون را در تاریخ پیدا کنید و خوب نتیجهای همر نگرفتهاید. چون داستان این کتاب عینا بر اساس واقعیت نیست و شخصیت الیزابت نیز ما به ازای تاریخی نداشته است اما الهام گرفته از زندگی کودکان و به خصوص دخترانی است که در شرایط سخت و دشوار بزرگ میشوند – در اینجا یتمخانه- و با اتکا به خلاقیت و تلاش خویش به موفقیتهایی بزرگ دست مییابند.
-
جهانِ جزئیات
جزئیات و وقایع فرعی داستان گامبی وزیر در کتاب بسیار بیشتر از سریال اقتباسی است و مخاطب میتواند لذت بیشتری ببرد چرا که ساختار روایی داستان کتاب منطقیتر و با جزئیات بیشتر است و برای مثال اگر در سریال فقط از بیرون شاهد شخصیت الیزابت هارمون هستیم در کتاب می توانیم با افکار و احساسات و مونولوگهای که در ذهن او میگذرد با این شخصیت بیشتر آشنا شویم و او را بهتر درک کنیم.
-
سانسور کمتر در نسخه کتاب
رمان گامبی وزیر در ایران سانسور و حذفیات به مراتب کمتری نسبت به سریال دارد و جزییات روایت داستان دست نخورده و منسجمتر مانده است.
-
یک اثر غیرفمینیستی درباره زنان موفق!
داستان کتاب توانسته به خوبی بر توانایی زنان تاکید کند بدون آن که به افراط گری های فمینیستی دچار شود و همین موضوع می تواند آن را به منبعی الهام بخش برای ادبیات جنبش زنان تبدیل کند. اگر نگاهی به کتاب بیاندازید بیشتر از اینکه بر ویژگیهای زنانه شخصیت اول تاکید شود به شرایط و تصمیمات و اقدامات او به عنوان یک انسان پرداخته میشود. او زنی مدرن، مستقل، نابغه و شکستناپذیر است اما همزمان دچار کاستیهایی در شخصیت خویش هست و نویسنده به هیچوجه کفه زنانگی او را سنگینتر نکرده است.
-
بازگشت پراقتدار کلاسیکها
به گفته محمد تقی فهیم منتقد مشهور هنری و سینمایی، کتاب گامبی وزیر توانست نشان دهد هنوز هم روایت کلاسیک داستان می تواند بسیار ارزشمند باشد و در حالی که تصور میشد سبک کلاسیک داستان گویی ارزش خود را از دست داده ، اقتباس موفقیت آمیز سریال به کارگردانی اسکات فرانک بر این عقیده خط بطلان کشید و نشان داد قصهای گویی به شیوهای کلاسیک همچنان علاقهمندان بسیاری دارد.
در ساخت سریال گامبی وزیر یکی از مشهورترین اساتید بزرگ شطرنج جهان یعنی گاری گاسپاروف به عنوان مشاور حضور دارد. در ابتدا قرار بود او نقش واسیلی گوربوف (قهرمان شطرنج روس جهان در سریال) را بازی کند، اما او به حضور پشت صحنه سریال بسنده کرد. نکته قابل توجه درباره گاسپاروف این است که خود او نیز در ۲۲ سالگی موفق به کسب عنوان جوانترین قهرمان شطرنج جهان شد.
درباره نامگذاری سریال گفتهاند؛ گامبی وزیر که در زبان اصلی گامبی ملکه The queen gambit است ایهامی شگفت انگیز دارد. گامبی ملکه یک شروع بازی بسیار قدیمی در شطرنج است که در آن پیاده جناح ملکه قربانی میشود. در تحلیل این نام گذاری نوشتهاند الیزابت همان ملکه شطرنج است که قربانی عشق خود به شطرنج شده و به تنهایی و انزوا دچار میشود در حالی که میتوان گفت الیزابت همان پیادهای است که قربانی توجهات بیحد و اندازه، دخالت سیاست و جو زمانهاش میشود.
افتخارات و جوایز رمان گامبی وزیر
قرار گرفتن در لیست پرفروش های نیویورک تایمز برای کتاب و تصاحب عنوان برترین سریال سال ۲۰۲۰ آمریکا از افتخارات اثر است چرا که بدون داستان والتر تویس چنین موفقیتی ممکن نبود . حتی جایزه برترین بازیگر نقش اول زن در سریال های آمریکا۲۰۲۰ که به آنا تیلور جوی بازیگر نقش الیزابت هارمون داده شد نشان از قدرت شخصیت پردازی نویسنده کتاب دارد.
1- معرفی کتاب گامبی وزیر در یوتیوب
2- معرفی کتاب گامبی وزیر در آپارات
نقد و بررسیها
هیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.