توضیحات
چرند و پرند | طنز در خدمت آزادی، قلم در خدمت مردم
📘 چرند و پرند مجموعه‌ای‌ست از نوشته‌های طنزآمیز، انتقادی و اجتماعی که توسط علی‌اکبر دهخدا در فاصله‌ی سال‌های ۱۲۸۶ تا ۱۲۸۷ هجری شمسی در نشریه‌ی صوراسرافیل منتشر شد. این نوشته‌ها، با زبان کوچه‌بازاری، نثر مسجّع و شخصیت‌های خیالی، به نقد بی‌رحمانه‌ی ساختارهای سیاسی، فساد اداری، جهل عمومی و استبداد سلطنتی می‌پردازند.
✍️ زمینه‌ی تاریخی
دهخدا، در بحبوحه‌ی انقلاب مشروطه، از قلم به‌عنوان ابزاری برای روشنگری و مبارزه با استبداد استفاده کرد. نشریه‌ی صوراسرافیل، به مدیریت جهانگیرخان شیرازی، بستری شد برای انتشار این نوشته‌ها که با نام‌های مستعار چون دخو، خرمگس، سگ حسن دله، نخود همه آش، غلام گدا، رئیس انجمن لات و لوت‌ها و… منتشر می‌شدند.
🎯 درون‌مایه‌های اصلی
1. نقد سیاسی و اجتماعی
دهخدا، با زبان طنز، از فساد در دربار، بی‌کفایتی حکام، جهل مذهبی، و عقب‌ماندگی فرهنگی می‌گوید. او، با خلق شخصیت‌هایی چون «سگ حسن دله»، «آقا سید عزیزالله»، و «ملا چماق‌الشریعه»، ساختارهای پوسیده را به سخره می‌گیرد.
2. زبان مردم، نه نخبگان
دهخدا، برخلاف سنت ادبی رایج، از زبان رسمی و پیچیده فاصله گرفت و با نثر محاوره‌ای، طنز را به دل کوچه و بازار برد. این سبک، بعدها الهام‌بخش نویسندگانی چون جمال‌زاده و علوی شد.
3. طنز تلخ، نه سرگرمی
طنز دهخدا، خنده‌دار نیست؛ تلخ است، گزنده است، و گاه آدم را بین خنده و گریه معلق می‌گذارد. او، از طنز برای افشاگری استفاده می‌کند، نه برای تفریح.
4. شخصیت‌پردازی نمادین
هر شخصیت در چرند و پرند، نماد یک تیپ اجتماعی یا سیاسی‌ست: از ملاهای ریاکار تا روشنفکران بی‌عمل، از شاهزادگان بی‌سواد تا مردم بی‌خبر.
✒️ سبک نگارش
نثر دهخدا در چرند و پرند، موج‌دار، مسجّع، و پر از اصطلاحات عامیانه است. او، با استفاده از زبان گفتاری، ضرب‌المثل‌ها، و ساختارهای نمایشی، فضایی خلق می‌کند که هم زنده است و هم انتقادی. سبک نگارش، ترکیبی از طنز اجتماعی، نثر محاوره‌ای و روایت نمادین است.
🧩 نمونه‌ای از متن (نقل آزاد)
«در قدیم‌الایام، دولت ایران کباده‌ی ملک‌الملوکی دنیا را می‌کشید. اما حالا، معشوق‌السلطنه، محبوب‌الدوله، عزیزالایاله، خوشگل‌خلوت، قشنگ‌حضور، ملوس‌الملک، همه دربار را گرفته‌اند…»
این جمله، با زبان طنز، از زوال دربار و بی‌هویتی ساختار قدرت می‌گوید.
🎀 جایگاه چرند و پرند در ادبیات فارسی
- پیشگام نثر نوین فارسی
- نخستین نمونه‌ی طنز سیاسی مدرن
- الهام‌بخش نویسندگان مشروطه‌خواه
- منبعی برای شناخت جامعه‌ی ایران در آستانه‌ی مدرنیته
جمع‌بندی
کتاب چرند و پرند، با نگاهی انتقادی، نثری طنزآمیز و درون‌مایه‌ای اجتماعی–سیاسی، یکی از آثار ماندگار علی‌اکبر دهخداست که از دردهای جامعه‌ی ایران در دوران مشروطه می‌گوید. اگر به دنبال متنی هستی که هم تاریخی باشه و هم زنده، هم بخندونه و هم تلنگر بزنه، این اثر رو از دست نده.
🔗 لینک‌های مفید کاریابی در اروپا
برای دیدن وبسایت، تلگرام و اینستاگرام کاریابی در اروپا ، روی دکمه‌ها کلیک کنید:
————————————————————————-
دیدگاه کاربران
افزودن نظر جدید