توضیحات
گیله‌مرد | روایت انسان در بند، در دل جنگل‌های شمال
📘 گیله‌مرد یکی از داستان‌های کوتاه و تأثیرگذار بزرگ علوی است که نخستین‌بار در مجموعه‌ی داستانی «چمدان» منتشر شد. این اثر، با نثری روان، فضایی انسانی و درون‌مایه‌ای اجتماعی، تصویری از زندگی مردمان فرودست شمال ایران در دوران پهلوی اول ارائه می‌دهد. علوی، با نگاهی واقع‌گرایانه و همدلانه، داستانی خلق کرده که هم سیاسی است و هم انسانی، هم ساده است و هم چندلایه.
✍️ خلاصه داستان
راوی داستان، مأموری دولتی است که مأموریت دارد گیله‌مرد، مردی روستایی را که به جرم شورش یا دزدی دستگیر شده، به مرکز منتقل کند. آن‌ها در راه، شب را در خانه‌ای جنگلی می‌گذرانند. در این خانه، زن جوانی زندگی می‌کند که شوهرش بیمار و زمین‌گیر است. فضای خانه، سرد، فقیرانه و پر از سکوت است.
در طول شب، میان راوی و زن، نوعی ارتباط انسانی شکل می‌گیرد—نه از جنس عشق، بلکه از جنس همدلی، فهم و تنهایی مشترک. گیله‌مرد، با وجود آن‌که زندانی است، رفتاری آرام، انسانی و گاه تأمل‌برانگیز دارد. او نه تهدید می‌کند، نه التماس، بلکه با سکوت و نگاه، شخصیت خود را آشکار می‌سازد.
در پایان، راوی، تحت‌تأثیر رفتار زن و گیله‌مرد، تصمیم می‌گیرد او را فراری دهد. این تصمیم، نه از سر ترحم، بلکه از درک انسانی و اعتراض خاموش به نظامی است که انسان را در بند می‌خواهد.
🎯 درون‌مایه‌های اصلی
1. انسان در برابر قدرت
گیله‌مرد، نماد انسانی است که در برابر قدرت ایستاده—نه با خشونت، بلکه با سکوت، وقار و نگاه. او، با وجود آن‌که زندانی است، آزادتر از مأمورانی است که او را در بند دارند. علوی، با نگاهی انتقادی، نشان می‌دهد که قدرت، همیشه با حق همراه نیست.
2. همدلی و فهم متقابل
رابطه‌ی میان راوی، زن و گیله‌مرد، بر پایه‌ی همدلی شکل می‌گیرد. آن‌ها، با وجود تفاوت‌های ظاهری، درد مشترکی دارند: تنهایی، فقر، بی‌عدالتی. این همدلی، به تصمیمی اخلاقی منجر می‌شود—فراری دادن زندانی، نه به‌عنوان جرم، بلکه به‌عنوان اعتراض.
3. نقد نظام اداری و سیاسی
راوی، در آغاز، نماینده‌ی نظام است—مأموری وظیفه‌مند، بی‌احساس و مطیع. اما در طول داستان، به انسانی تبدیل می‌شود که می‌بیند، می‌فهمد و تصمیم می‌گیرد. این تحول، نقدی است بر نظامی که انسان را به ابزار تبدیل می‌کند.
4. فضاسازی و زبان بومی
علوی، با استفاده از واژگان محلی، توصیف‌های دقیق از طبیعت شمال، و دیالوگ‌های طبیعی، فضایی خلق می‌کند که زنده، ملموس و شاعرانه است. جنگل، باران، سکوت شب، و نگاه‌های خاموش، بخشی از زیبایی‌شناسی داستان‌اند.
✒️ سبک نگارش
نثر بزرگ علوی در «گیله‌مرد»، ساده، روان و پر از تصویر است. او، با استفاده از زبان محاوره، توصیف‌های جزئی و دیالوگ‌های کوتاه، فضایی خلق می‌کند که خواننده را به دل داستان می‌برد. شخصیت‌ها، نه تیپ، بلکه انسان‌هایی واقعی‌اند—با ضعف، قدرت، ترس و امید.
علوی، برخلاف نویسندگان پیش از خود، از زبان فاخر و ادبی فاصله می‌گیرد و به زبان مردم نزدیک می‌شود. این سبک، بعدها بر نویسندگانی چون چوبک، ساعدی و احمد محمود تأثیر گذاشت.
🧠 درباره‌ی نویسنده
بزرگ علوی (۱۲۸۲–۱۳۷۵)، نویسنده، مترجم، فعال سیاسی و از بنیان‌گذاران ادبیات داستانی مدرن ایران است. او، با آثاری چون چمدان، ورق‌پاره‌های زندان، سالاری‌ها و میرزا، به یکی از چهره‌های تأثیرگذار ادبیات اجتماعی ایران تبدیل شد. علوی، عضو گروه ۵۳ نفر و از روشنفکران چپ‌گرا بود که سال‌ها در تبعید زندگی کرد. آثار او، ترکیبی از واقع‌گرایی، نقد اجتماعی، و نگاه انسانی‌اند.
📚 مشخصات نسخه‌ی فارسی
| ویژگی‌ها | توضیحات |
|---|---|
| نویسنده | بزرگ علوی |
| ناشر | انتشارات نگاه / امیرکبیر / چشمه |
| تعداد صفحات | حدود ۱۵–۲۰ صفحه (در مجموعه‌ی چمدان) |
| زبان | فارسی |
| سال انتشار | نخستین‌بار در ۱۳۲۴ |
📖 داستان «گیله‌مرد» معمولاً در قالب مجموعه‌ی چمدان منتشر می‌شود. این مجموعه، شامل چند داستان کوتاه از بزرگ علوی است که هرکدام، تصویری از زندگی اجتماعی و سیاسی ایران در دهه‌های ۱۳۲۰ و ۱۳۳۰ ارائه می‌دهند.
🧩 بخشی از متن کتاب (نقل آزاد)
«گیله‌مرد نگاهش را از پنجره گرفت، به راوی خیره شد. نه التماس بود، نه خشم. فقط نگاه بود. و راوی، برای نخستین‌بار، احساس کرد که دارد دیده می‌شود.»
این جمله، بازتابی از لحظه‌ی مکاشفه‌ی راوی است—جایی که در نگاه یک زندانی، حقیقتی را می‌بیند که در چشمان مأموران، قانون و قدرت گم شده.
جمع‌بندی
داستان گیله‌مرد، با نگاهی واقع‌گرایانه، نثری ساده و فضایی انسانی، یکی از آثار ماندگار ادبیات داستانی ایران است. بزرگ علوی، با خلق شخصیت‌هایی زنده، فضایی ملموس و درون‌مایه‌هایی اجتماعی، داستانی نوشته که هنوز هم تازه، تأثیرگذار و قابل‌تأمل است. اگر به دنبال داستانی هستی که هم اجتماعی باشد و هم انسانی، هم ساده باشد و هم عمیق، «گیله‌مرد» را از دست نده.
🔗 لینک‌های مفید کاریابی در اروپا
برای دیدن وبسایت، تلگرام و اینستاگرام کاریابی در اروپا ، روی دکمه‌ها کلیک کنید:
————————————————————————-
دیدگاه کاربران
افزودن نظر جدید