اسکندر مقدونی

توضیحات

اسکندر مقدونی موضوع این اثر می‌باشد که به‌صورت داستانی، تهیه و تدوین شده است. نویسنده به دلیل سفرهای متعدّدی که به کشورهای گوناگون داشته، مطالعات خود را در این زمینه با مشاهداتش تطبیق داده است. وی معتقد است که دین و فرهنگ مردم ایران در شخصیت اسکندر تأثیر قطعی داشته است.

معرفی کتاب اسکندر مقدونی اثر هارولد لمب

پدر اسکندر شاه فیلیپ دوم و مادرش ملکه المپیاس هر دو در خاندان‌های سلطنتی به دنیا آمده بودند. بر طبق برخی افسانه‌ها که اسکندر هم باورشان داشت، نسب اجداد پدری اسکندر به هرکول قهرمان باستانی یونان می‌رسید. این قصه‌ها همگی عظمت از پیش معلوم اسکندر را نشان می‌دهد. وقتی مادرش او را باردار بود، در خواب غرش تندر شنید و دید که آذرخشی رحمش را شکافت.

این آذرخش آتشی برافروخت که تا دوردست‌ها دامن کشید. رؤیای او حاکی از آن بود که نوزادی که المپیاس حمل می‌کند، همان‌قدر خیره‌کننده و مخرب خواهد بود که نور و آتش تندر. در روز تولد اسکندر که به احتمال زیاد بیستم ژوئیه سال 356 قبل از میلاد اتفاق افتاده، نشانه‌های بیشتری از موفقیت‌های آتی او نمایان می‌شود.

جنگ‌ها و فتوحات، و در نهایت و به گفته پلوتارک، مورخ باستانی، پیشگویان گفته بودند تولد اسکندر با سه پیروزی قرین بوده که همگی نشانه شکست‌ناپذیری او خواهد بود. در 2500 سال پیش در یونان باستان دگرگونی‌های فرهنگی و سیاسی رخ داد و این کشور وارد عصر طلایی تاریخ خود شد که طی آن بنیان دموکراسی و سرچشمه‌های پژوهش دانشگاهی شکل گرفت. این کتاب که در واقع به زندگی اسکندر کبیر می‌پردازد مجلد دیگری از مجموعه شخصیت‌های تأثیرگذار است که راهی بازار نشر شده است.

این داستان از زمان جوانی او آغاز شده و به تمام فتوحات و نبردهایش در اروپا و ورودش به مشرق زمین و کشور ایران پرداخته و در نهایت به مرگ وی و جانشینانش اشاره نموده و پاره‌ای از افسانه‌هایی که درباره او گفته شده را مورد اشاره قرار داده است.

هارولد لمب(۱۸۹۲-۱۹۶۲) تاریخ‌دان و نویسنده است.

وی در این روایت داستانی-تاریخی به زندگی و سفرهای جنگی اسکندر مقدونی می‌پردازد.

نویسنده در مقدمه کتاب می‌نویسد:

«کوشش من در این شرح زندگانی اسکندر به منظور اعاده‌ی تعادل در تاریخ است. در گذشته مورخین غربی دوازده سال مسافرت اسکندر را که در مشرق زمین انجام داده بود مسکوت گذاشته و بیشتر به عملیات او در یونان و از تأثیرات او در دوره‌ی هلنی که بعد از او ظهور کرد پرداخته‌اند.

در مطالعه‌ی مراجعی که دسترس بود بر من معلوم شد که دین و فرهنگ عالی ایران در شخص اسکندر که به عنوان جهانگشا نامبرده می‌شود، تأثیر قاطعی داشته. تصور می‌کنم ایران بود که اسکندر را با تمدن خود تسخیر کرد و نقشه‌های او را برای نسل‌های بعد بر جای گذارد».

در بخشی از این کتاب می‌خوانیم:

«در هر صورت نمی‌شد انکار نمود که سپاهیان، سرزمین نوینی پیش راه خود داشتند و کسی در گذشته چنین هامونی ندیده بود. هیچ جاسوسی نمی‌توانست پیشروان را از آنچه در پیش هست آگاه نماید فقط چند سواره در سواحل فرات مشاهده کرده بودند و اسیران جنگی هم اظهار می‌داشتند که سپاه آسیایی در محلی در آن سوی رود مقابل گرد می‌آیند.

نظامیان قدیمی از این اظهارات اسیران چنین استنباط می‌کردند که سپاه نوین آسیایی، فزونتر از توده‌هایی خواهد بود که در ایسوس دیده بودند، و روی این احتمال به اندیشه افتاده و نمی‌دانستند اسکندر چطور خواهد توانست با سواره‌نظام قویتری در چنین هامونی برابری کند. البته هنوز ترسی بر آنان غلبه نکرده بود ولی دچار اندیشه گشته بودند.

اسکندر به جای پیشروی به سوی مشرق، یعنی رو به رود دومی، نیرو را به طرف شمال شرق سوق داد و رفتند تا زمین بار دیگر سرخ‌فام شد و دهات با پشت بام‌های هموار کم‌کم به توده مخروط‌های گل که شبیه به کندوهای زنبور بود تبدیل یافت و آخر، راهشان باز به کوه رسید و پیش از آنکه به مشرق برگردند، از تپه‌های پوشیده از کاج‌ها و شکاف‌های سنگ‌های خاکستری بالا رفتند. در این قسمت هوا خنک بود و آب‌ها به تندی از ارتفاعات، سرازیر می‌شد و آنان به دلیل اینکه در آن ارتفاعات سپاه دشمن ندیدند با اطمینان خاطر رو به پیشروی نهادند».

مولف در این کتاب, که نوعی داستان تاریخی است, سرگذشت و فتوحات اسکندر مقدونی را بر اساس اطلاعات و منابع تاریخی روایت کرده است.

مترجم کتاب در این باره می‌گوید: ‘هارولد لب در این مسافرت‌ ها از مطالعات تاریخی در ممالک خاورمیانه باز نایستاد و از آن جمله خط سیر اسکندر را از مسقط الراسش که مقدونی باشد تا حدود هندوستان شخصا گشت…. پس در کتاب اسکندر مطالعات با مشاهدات توام است.

نویسنده نیز خاطرنشان می‌ کند: ‘ کوشش من در این شرح زندگانی اسکندر به منظور اعاده‌ی تعادل در تاریخ است… بر من معلوم شد که دین و فرهنگ غایی ایران در نقش اسکندر… تاثیر قاطعی داشته.

تصور می‌کنم ایران بود که اسکندر با تمدن خود تسخیر کرد و نقشه‌های او را برای بعد الهام نمود. فرسودگی و ماندگی اسکندر سبب مرگ او شد.

دولت جهانی او که طرح آن را ریخته بود از بین رفت و جانشینانش گرفتار اختلاف گشتند‘.

هارولد آلبرت لمب (به انگلیسی: Harold Albert Lamb) (زادهٔ ۱۸۹۲ – درگذشتهٔ ۱۹۶۲)

تاریخ‌دان (نه تاریخ‌نویس)، رمان‌نویس، داستان‌کوتاه‌نویس و فیلم‌نامه‌نویس آمریکایی بود. لمب در آلپاین نیوجرسی به دنیا آمد. وی پس از تحصیلات دانشگاهی، وارد ارتش شد. و چند سالی نیز در جریان جنگ جهانی دوم، در ارتش فعالیت کرد.

هارولد لمب علاوه بر زبان انگلیسی، به زبان‌ های عربی و چینی نیز مسلط بود و با مسافرت به چین، ایران، روسیه و منطقه خاورمیانه، ماه‌ ها در این ممالک به تحقیق و مطالعه تاریخی و ادبی پرداخت. وی به دانشمندان، شاعران و سخن سرایان ایران علاقه فراوان داشت و قسمتی از عمر خود را به مطالعه دربارهٔ تاریخ ایران و زندگینامه شعرا و نویسندگان ایران صرف کرد. او عضو انجمن روابط آمریکا و آسیا و اتحادیه نویسندگان آمریکایی و عضو انجمن ملی خاورمیانه بود.

خلاصه کتاب اسکندر مقدونی:

اسکندر جهان متمدن را از یک خط سیر برآورد و در مسیر دیگری افکند و عصر نوینی آغاز نهاد؛ هیچ حادثه ای در جهان همانند این حادثه روی نخواهد داد.

اسکندر سوم مقدونیه (۲۰ یا ۲۱ ژوئیهٔ ۳۵۶ ق م در پلا – ۱۰ یا ۱۱ ژوئن ۳۲۳ ق م در بابل) معروف به اسکندر کبیر (به یونانی: Ἀλἑξανδρος ὁ Μἑγας الکساندروس هو مگاس) و در متون زرتشتی ایران معروف به اسکندر گجستک (ملعون)، پادشاه مقدونیهٔ باستان بود.او در سال ۳۵۶ ق م در شهر پلا متولد شد و تا سن ۱۶ سالگی تحت تعلیم ارسطو قرار داشت.

اسکندر توانست تا پیش از رسیدن به سن سی سالگی یکی از بزرگ‌ ترین امپراتوری‌های دنیای باستان را شکل دهد. که از دریای یونان تا هیمالیا گسترده بود. او در جنگ‌ها شکست‌ناپذیر می‌نمود و هرگز شکست نخورد. از اسکندر به عنوان یکی از موفق‌ ترین فرماندهان نظامی در سرتاسر تاریخ یاد می‌ شود.

پس از آنکه پدر اسکندر، فیلیپ دوم مقدونیه، به قتل رسید، اسکندر در سال ۳۳۶ ق م به جای او بر تخت سلطنت نشست. اسکندر کشوری نیرومند و ارتشی کارآزموده را از سلطنت پدرش به ارث می‌برد.

سرلشکری یونان به او اعطا شد و او از این موهبت برای تحقق بخشیدن به بلندپروازی‌های نظامی پدرش نهایت استفاده را برد. در سال ۳۳۴ ق م به آسیای صغیر که تحت کنترل هخامنشیان قرار داشت هجوم برد و سلسله نبردهایی را به راه انداخت که ده سال به درازا انجامیدند. اسکندر طی سلسله نبردهای سرنوشت‌سازی، به‌ویژه نبردهای ایسوس و گوگمل، اقتدار ایران در منطقه را در هم شکست. او متعاقباً داریوش سوم، شاهنشاه ایران، را به زیر کشید و سرتاسرشاهنشاهی ایران را تسخیر کرد. در آن زمان امپراتوری اسکندر گستره‌ای از دریای آدریاتیک تا رود سند را در بر می‌گرفت.

در سال ۳۲۶ ق م اسکندر در پی دست‌یابی به «انتهای دنیا و دریای بزرگ بیرونی» به هند حمله کرد اما بنا بر تقاضای سربازانش سرانجام مجبور شد ناکام بازگردد. اسکندر در نظر داشت تا رشته نبردهایی را ترتیب دهد که با هجوم به عربستان آغاز می‌شد اما پیش از عملی‌کردن این رشته نبردها در سال ۳۲۳ ق م در بابل درگذشت.

پس از مرگ اسکندر، وقوع جنگ داخلی میان بازماندگانش منجر به ازهم‌گسیختگی امپراتوری پهناور او و ظهور حکومت‌هایی شد که توسط سرداران و وارثانش، موسوم به دیادوخوی، اداره می‌شدند. کشورگشایی‌های اسکندر موجب بروز پراکنش فرهنگی در دنیای آن روزها شد. او بیست شهر جدید بنیان گذاشت که نام اسکندر را بر خود داشتند و مشهورترینشان اسکندریه در مصر است.

اسکندر با اسکان‌دادن مهاجران یونانی در جای جای متصرفات خود و به تبع آن با اشاعهٔ فرهنگ یونانی در شرق باعث پدیدآمدن تمدن هلنیستینوینی شد که وجهه‌هایی از آن حتی در رسوم و سنن امپراتوری روم شرقی در اواسط سدهٔ پانزدهم میلادی نیز مشهود بودند. اسکندر به‌سرعت به قهرمانی افسانه‌ای در همان ریخت و هیئت آشیل مبدل شد و در تاریخ و اساطیر فرهنگ‌های یونانی و غیریونانی نقش عمده و برجسته‌ای را بازی کرد.

او به معیاری مبدل شد که سایر فرماندهان نظامی خود را در قیاس با او محک می‌زدند. مدارس نظامی در سرتاسر جهان همچنان تاکتیک‌های نظامی او را آموزش می‌دهند. اسکندر پس از تسخیر تخت جمشید هفت سال بر ایران حکومت کرد.

از سال ۳۲۷ تا ۳۲۶ پیش از میلاد اسکندر به هندوستان حمله می‌کند. در سال ۳۲۳ پیش از میلاد اسکندر به بابل باز می‌گردد، اسکندر بیمار شده و نهایتاً در ۳۳ سالگی می‌میرد. پس از مرگ اسکندر، وقوع جنگ داخلی میان بازماندگانش منجر به ازهم‌گسیختگی امپراتوری پهناور او و ظهور حکومت‌هایی شد که توسط سرداران و وارثانش، موسوم به دیادوخوی، اداره می‌شدند.

کتاب های مرتبط

1- معرفی کتاب اسکندر مقدونی در یوتیوب

2- معرفی کتاب اسکندر مقدونی در آپارات