نان آور

توضیحات

نان آور نخستین رمان از رمان های سه گانه «دختران کابلی» است.

مرد، میان او و نور خورشید ایستاد. پروانه قبل از دیدن او، سایه اش را حس کرده بود. سرش را برگرداند و بر سر آن مرد دستار سیاه مخصوص افراد طالبان را دید. تفنگی روی عرض سینه اش قرار داشت؛ به همان ترتیبی که کیف رودوشی پدرش روی سینه اش قرار می گرفت.

سرباز طالبان همچنان به او نگاه می کرد. بعد دستش را توی جلیقه اش برد و در حالی که نگاهش به پروانه بود، چیزی را از جیب جلیقه اش بیرون کشید.

پروانه می خواست چشم هایش را ببندد و منتظر شلیک او باشد که دید او نامه ای را از جیبش بیرون آورده است.

او روی پتو، کنار پروانه، نشست.

گفت: «این را بخوان!»

این رمان زندگی مردم افغان در زمانی است که طالبان، یک گروه مذهبی افراطی، آن را اداره می کند.

دِبورا اِلیس در اردوگاه های پناهندگان افغانی به سر برده و داستان های فراوانی همچون قصه زندگی پروانه را شنیده است. او تمامی حقوق این کتاب را به انجمن «زنان برای زنان» در افغانستان هدیه کرده است که زندگی خود را وقف آموزش دختران افغانی در اردوگاه های پناهندگان در پاکستان کرده اند.

«سفر پروانه» و «شهر گِلی» دو رمان دیگر این سه گانه هستند.

“پروانه ” یازده سال دارد و در کابل در زمان سلطه ی طالبان بر افغانستان (سال ۱۹۹۷) زندگی می کند. مادرش نویسنده ای اخراجی است که با کمک دوست نزدیکش در سازمان اتحاد زنان افغان به فعالیت می پردازد. پدرش معلم تاریخ است که در اثر بمباران یک پایش را از دست داده و به جرم تحصیل در انگلستان و خواندن کتاب های انگلیسی، توسط طالبان به زندان افتاده است.

پروانه برای گذران زندگی خانواده و کسب در آمد، خود را به لباس پسران در می آورد، به بازار می رود و در جای پدر، شغل او را دنبال می کند. “شوزیه” دوست و همکلاسی پروانه هم مانند او برای تهیه نیاز های خانواده اش در لباس پسرانه به چای فروشی در بازار مشغول است. او آرزو دارد روزی از افغانستان به فرانسه برود و زندگی دیگری را آغاز کند. این دو زیر فشار خصمانه ی طالبان، رویدادهای غریبی را پشت سر می گذارند. سرانجام پروانه که پدرش را از دست داده و خانواده اش را گم کرده است، موفق به دیدار مادرش می شود و شوزیه به جای رفتن به فرانسه تصمیم می گیرد در افغانستان بماند و به هموطنان آسیب دیده اش کمک کند.

مجموعه ی سه گانه ی دختران کابلی داستان واقعگرا و تاریخی شجاعت و تلاش درد آوری است برای زنده ماندن در شرایط بحرانی جنگ و در باره ی رنج دختران و زنان افغانستان در زمان سلطه ی یک گروه مذهبی افراطی به نام طالبان.

شخصیت اصلی دختری است به نام پروانه. او بارها از پدرش که آموزگار تاریخ بوده این گونه شنیده که طالبان به معنی خواهان و پژوهشگر در امور مذهبی است و مذهب به مردم می آموزد که انسانی بهتر و مهربانتر باشد اما پروانه عملا می بیند که طالبان افرادی هستند که از افغانستان جایی نساخته اند که مردم بتوانند با هم دوست و مهربان باشند. داستان از فقر، بی حرمتی و توهین به ویژه به دختران و زنان، ساختن شرایط غیرانسانی برای مردم و از فجایع حکومت طالبان سخن می گوید.

پنهان کردن زنان در خانه، نداشتن اجازه ی عبور در خیابان و بازار بدون حضور یک مرد، بستن مدرسه ها، نفرت از موسیقی و اشائه ی این نفرت از سوی طالبان، تبدیل کردن استادیوم های ورزشی و فوتبال به مرکز تنبیه افراد مجرم، سوزاندن کتاب و….از این نمونه فجایع است که کتاب به درستی از آن ها به مخاطب شناخت می دهد.

داستان برشی از تاریخ افغانستان است و می تواند برای جامعه شناسان و پژوهشگران مسایل سیاسی و تاریخی، به ویژه محققان مسایل زنان سر نخی باشد. این داستان با وجود داشتن فضایی غم انگیز، سرشار از امید به آینده و روشنی است.

نویسنده کتاب، “دبورا الیس”، مدت ها در اردوگاه های پناهندگان افغانی به سر برده و داستان های فراوانی از این شکل شنیده است. او تمام حقوق این کتاب را به “انجمن زنان برای زنان” در افغانستان هدیه کرده است. زنانی که زندگی خود را وقف آموزش دختران افغانی در اردوگاه های پناهندگان کرده اند.
کتاب ها جوائز متعددی را به خود اختصاص داده اند:

کتاب “نان آور” برنده ی جایزه ی “پیتر پن” سوئد، جایزه ی “راکی ماونتین” و جایزه ی کتاب “میدل ایست ” دانشگاه کالیفرنیا بوده است.
کتاب “سفر پروانه” برنده ی جایزه ِ صلح “جین آدامز” بوده است.

رمان شهر گلی ، تصویری است دقیق و تا اندازه‌ای تکان‌دهنده از زندگی زن‌ها و دخترهای افغانی، در جنگ‌های داخلی افغانستان، زندگی فلاکت‌بار مردم افغان و خصوصاً زن‌ها و دخترها، در دوره‌های مختلف جنگ، زندگی آنها در شرایط جنگی در کشورشان، فرار آنها به کشورهای همسایه، زندگی در اردوگاه‌ها و نگرانی‌ها، مشکلات، آرزوها و آمال‌این دختران نوجوان، برای ادامه‌ی زندگی.

این کتاب، دربردارندة ترجمة فارسی رمان سه جلدی «دختران کابلی» با عنوان‌های: «نان‌آور»؛ «سفر پروانه» و «شهر گلی» از «دبورا الیس» است که برای مخاطبان نوجوان تنظیم شده است. الیس جلد نخست این مجموعة سه‌گانه را با الهام از مادری در اردوگاه پناهندگان افغانستان که دخترش با لباس مبدّل پسرانه برای امرار معاش خانواده تلاش می‌کرده، نوشته است. داستان دو جلد دیگر حاصل بررسی، مطالعه و نیز تخیل الیس از چگونگی زنده ماندن کودکان افغانی در شرایط بحرانی جنگ است.

اين سه گانه در بردارنده بخش هایی ازشرایط زندگی مردمان این سرزمین به ویژه دختران و زنانی است که تحت تاثیرشرایط جنگی کشورشان وادار به فرار به کشورهای همسایه و زندگی در اردوگاه ها می شوند. شرایطی که در زندگی نگرانی ها و مشکلات بسیاری را براي آنها به ارمغان آورده و آرزوها و آمال دختران جوان افغان را تحت تاثر خود قرار می دهد.
از نکات قابل توجه در خلق این رمان سه گانه می توان به تجربه “الیس دبورا” نویسنده کانادایی آن دربرخورد نزدیک با این دختران و زنان ستم کشیده عنوان کرد.

الیس به واسطه آن که روان‌درمانگرست؛ مدت‌ها در افغانستان مشغول به کار بوده است و در این کشورموسسه «سازمان زنان برای زنان افغانستان» را پایه‌گذاری کرده است. الیس تمام حقوق این کتاب را به اين سازمان در افغانستان هدیه کرده است. زنانی که زندگی خود را وقف آموزش دختران افغانی در اردوگاه های پناهندگان کرده اند.

سه جلد این رمان به ترتیب” نان آور”، ” سفر پروانه” و” شهر گلی” نام دارد. داستان هر سه جلد به نوعی به هم پیوسته به شمار می آید. به طوری که پروانه دختر کابلی داستان الیس در جلد نخست و دوم این سه گانه شخصیت اصلی محسوب می شود. دختری یازده ساله که در خانواده ای تحصیل کرده چشم به جهان گشوده است. مادرپروانه نویسنده ای اخراجیست که با کمک دوست نزدیکش در سازمان اتحاد زنان افغان مشغول کار می شود. پدرش هم معلم تاریخ است. معلمی که در اثر بمباران یک پایش را از دست داده و به جرم تحصیل در انگلستان و خواندن کتاب های انگلیسی، در زندان اسیر گروه طالبان شده است.

مخاطب در جلد اول و دوم این سه گانه خود را مواجه با مشکلات متعددي مي بيند كه این دختر نوجوان در رویایی با فضای جنگ زده افغانستان با آنها دست و پنجه نرم مي كند. وضعیتی که پروانه به ناچار در ظاهری پسرانه برای امرار معاش خود و خانواده اش وارد بازارخشن و مردانه افغانستان می شود.

در جلد سوم شما با “شوزیه” روبرو می شوید. دختری که دوست نزدیک پروانه است و به ناچار همچون دوست خود لباس پسرانه به تن کرده و برای تهیه نیازهای خانواده اش بار زندگی را با دست های کوچکش به دوش می کشد. شوزیه تنها دوست پروانه داستان ما است. دختری که برای زنده ماندن باید در خیابان های پیشاور پاکستان روی پای خود بایستد.
زمانی که مطالعه این سه رمان را به پایان می رسانید به تصویری ازاز وضعيت زنان و دختران افغاني در رويايي با مشكلات متعدد اين كشور جنگ زده مي رسيد.

کتاب های مرتبط

1-معرفی کتاب نان آور در یوتیوب

2- معرفی کتاب نان آور در آپارات