توضیحات
کتاب «فرانکشتاین؛ یا پرومتهٔ مدرن» (Frankenstein; or, The Modern Prometheus) مشهورترین اثر مری شلی (Mary Shelley) نویسندهٔ انگلیسی است. این رمان نخستین بار در سال ۱۸۱۸ منتشر شد و بسیاری آن را آغازگر ادبیات علمی–تخیلی میدانند.
📘 مشخصات کتاب
ویژگی | توضیحات |
---|---|
عنوان | فرانکشتاین؛ یا پرومتهٔ مدرن |
نویسنده | مری شلی |
سال نگارش | ۱۸۱۶–۱۸۱۷ |
سال انتشار | ۱۸۱۸ (چاپ نخست) |
ژانر | گوتیک، وحشت، علمی–تخیلی |
الهام | بحثهای علمی دربارهٔ گالوانیسم (احیای حیات با برق) و مسابقهٔ داستاننویسی با پرسی بیش شلی و لرد بایرون در ژنو |
مترجمان فارسی | سعید حمیدیان، فرشاد رضایی، رضا رضایی و دیگران |
🧠 خلاصهٔ داستان
- ویکتور فرانکشتاین، دانشمند جوان سوئیسی، شیفتهٔ کشف راز حیات است.
- او با جمعآوری اعضای بدن مردگان و استفاده از نیروی برق، موجودی زنده خلق میکند.
- اما به محض دیدن هیولای ساختهشده، از او وحشت میکند و رهایش میسازد.
- موجود، که هوش و احساس دارد، به دلیل ظاهر ترسناکش از سوی همه طرد میشود.
- او از تنهایی و رنج، به خشونت روی میآورد و عزیزان ویکتور را یکییکی از میان برمیدارد.
- در نهایت، ویکتور در تعقیب هیولا تا قطب شمال پیش میرود و در همانجا جان میدهد.
- هیولا بر بالین خالقش حاضر میشود، اندوهگین است و تصمیم میگیرد خود را نابود کند.
✨ مضامین کلیدی
- علم و اخلاق: پرسش از مرزهای علم و مسئولیت دانشمند در برابر آفریدهاش.
- انسان و تنهایی: هیولا نمادی از انسان طردشده و تنها در جامعه است.
- قدرت و غرور: جاهطلبی ویکتور در پی کشف راز حیات، به فاجعه میانجامد.
- خیر و شر: موجود در اصل شرور نیست؛ جامعه و طردشدگی او را به خشونت میکشاند.
🎨 سبک و ساختار
- روایت نامهنگارانه: داستان در قالب نامههای ناخدا رابرت والتون به خواهرش آغاز میشود.
- ترکیب رئالیسم علمی با عناصر گوتیک و وحشت.
- نثری پر از توصیفهای تاریک، طبیعتگرایانه و فلسفی.
📌 اهمیت کتاب
- یکی از نخستین رمانهای علمی–تخیلی جهان.
- اثری که الهامبخش صدها فیلم، نمایشنامه، کمیک و بازآفرینی فرهنگی بوده است.
- نام «فرانکشتاین» در فرهنگ عامه اغلب به اشتباه برای اشاره به هیولا بهکار میرود، در حالی که در اصل نام دانشمند خالق اوست.
✍️ جمعبندی:
«فرانکشتاین» داستانی است دربارهٔ علم، غرور، تنهایی و مسئولیت انسان در برابر آفریدههایش. اثری که هم ترسناک است و هم فلسفی، و همچنان پس از دو قرن تازه و تأثیرگذار خوانده میشود.